Toetsen spelen een grote rol in het basisonderwijs, maar alleen afgaan op toetsresultaten is niet verstandig. Observaties bieden waardevolle inzichten in de voortgang van leerlingen en vullen toetsresultaten aan. Hoe kun je observaties en toetsen samen inzetten om de rekenvaardigheid van leerlingen effectief te volgen? En hoe communiceer je hierover met ouders?
Wat zijn de verschillen tussen de instrumenten?
Methode-afhankelijke instrumenten
Methode-afhankelijke instrumenten, zoals bloktoetsen, tempotoetsen en halfjaarlijkse supertoetsen, richten zich op de beheersing van doelen die recent in de methode zijn behandeld. Observaties spelen hierbij een fundamentele rol. Gedurende het blok gebruik je observatieformulieren om te kijken hoe leerlingen de lesstof begrijpen en toepassen. Deze formulieren bevatten specifieke observatiepunten en bieden een handreiking voor het begeleiden van leerlingen.
Bloktoetsen meten leerdoelen van het afgelopen blok, terwijl de halfjaarlijkse supertoets een bredere samenvatting biedt van de afgelopen vier maanden. Tempotoetsen, die zowel bij elk blok als bij de halfjaarlijkse supertoets worden afgenomen, testen de snelheid en automatisering van rekenopgaven. Deze instrumenten geven gezamenlijk waardevolle informatie over welke onderdelen extra aandacht of remediëring nodig hebben.
Methode-onafhankelijke toetsen
Methode-onafhankelijke toetsen, zoals het Cito LIB of IEP LVS, meten de rekenvaardigheid op een breder niveau. Ze richten zich op leerstof die langer geleden is aangeboden en bevatten opgaven die niet in de methode aan bod zijn gekomen. Hierdoor geven deze toetsen een completer beeld van het niveau en de groei van een leerling. Kinderen kunnen deze toetsen niet maken op basis van hun korte-termijn geheugen, wat ze geschikt maakt voor het meten van langdurige begripsvorming.
Hoe toetsresultaten interpreteren en rapporteren?
Het interpreteren van toetsresultaten vraagt om een bredere blik. Methode-afhankelijke toetsen bieden inzicht in de directe beheersing van leerdoelen, terwijl methode-onafhankelijke toetsen meer zeggen over de algemene rekenvaardigheid en groei op de lange termijn. Beide moeten worden aangevuld met observaties en gesprekken om een compleet beeld te krijgen.
Een school kan kiezen voor cijfers, waarderingsschalen of andere vormen van rapportage. Het is belangrijk om een beleid te ontwikkelen dat zowel korte-termijn resultaten als lange-termijn begripsvorming benadrukt. Dit beleid moet consistent zijn met de onderwijsvisie van de school en de specifieke behoeften van de leerlingen.
Gebruik een combinatie van observaties, toetsresultaten en werk van leerlingen bij het opstellen van rapportages. Dit helpt om een evenwichtig beeld te geven van de voortgang.
Tips voor communicatie met ouders
- Leg het verschil uit
Maak duidelijk dat observaties, naast toetsen, cruciaal zijn om een volledig beeld te krijgen van de ontwikkeling van een leerling. - Benadruk groei
Bespreek niet alleen de scores, maar ook de vooruitgang die een leerling heeft geboekt. Dit helpt ouders te begrijpen dat onderwijs een continu proces is. - Blijf positief
Richt je op wat goed gaat en welke stappen gezet kunnen worden om verdere groei te realiseren. - Gebruik visuele hulpmiddelen
Grafieken of schema’s kunnen helpen om resultaten en observaties in een context te plaatsen die begrijpelijk is voor ouders.
Afronding
Observaties en toetsen zijn meer dan cijfers op papier. Samen bieden ze de mogelijkheid om leerlingen gericht te begeleiden en hun groei op lange termijn te ondersteunen. Door bewust om te gaan met beide instrumenten en effectief te communiceren met ouders, maak je van observaties en toetsen krachtige hulpmiddelen in de ontwikkeling van leerlingen.
