Op zaterdag 11 januari waren ruim 700 onderwijsprofessionals aanwezig op het stijf uitverkochte ResearchED: een grassroots-beweging voor en door docenten die de kloof tussen het onderwijsonderzoek en de dagelijkse lespraktijk wil dichten. In dit artikel zet gastblogger en combibaner Anja Hendriks de highlights van deze dag voor je op een rij.
Dit artikel is geschreven door combibaner Anja Hendriks. Naast haar baan als leerkracht in het primair onderwijs werkt ze als leraar-ambtenaar bij het Ministerie van OCW en als leraar-onderzoeker voor het LOF.
ResearchED wil de onderzoekswijsheid van leraren vergroten en partijen die met onderwijsonderzoek te maken hebben bij elkaar te brengen (multidisciplinaire expertise). Ook wil de grassroots-beweging de samenwerking tussen onderzoekers en gebruikers bevorderen, leraren bewustmaken van hun eigen inzichten en ze leren hoe zij deze empirisch kunnen onderzoeken. Daarnaast kijken ze kritisch naar bestaand onderzoek en brengen ze de beperkingen en de kansen daarvan in kaart. Zo leren onderzoekers beter te begrijpen wat er precies speelt en hoe onderwijsonderzoek kan worden vertaald naar de praktijk. Leraren leren op hun beurt de bevindingen uit onderwijsonderzoeken beter te begrijpen. Voor mij, een hybride onderwijsprofessional werkzaam in het onderzoeksveld, komen praktijk en beleid hier prachtig samen.
Nationale en internationale sprekers
Op ResearchED sprak een mix van nationale en internationale sprekers. Van bekende namen uit de academische onderwijskundige onderzoekswereld tot jonge onderzoekers en leraren die delen hoe zij onderzoeksuitkomsten integreren in de dagelijkse lespraktijk. Monique Volman en Linda van den Bergh spraken over hun (gratis te downloaden) boek over werken aan gelijke kansen. Hierin zijn twintig wetenschappelijke kernartikelen vertaald naar de dagelijks lespraktijk. Volgens hen kunnen leraren kansenongelijkheid onder meer verkleinen door diversiteit positief te waarderen, gebruik te maken van verborgen kennisbronnen, door effectieve instructie en feedback en door gelijke leerervaringen voor alle kinderen.
Effectiviteit van de leraar
Een zeer populaire spreker was Pedro De Bruyckere, die sprak over de mogelijke toekomst van toetsen en evalueren en de tendensen rondom dit onderwerp. Want wanneer weet je of leerlingen echt iets hebben geleerd? Er is namelijk geen correlatie tussen de effectiviteit van een leraar en de score die hij van zijn leerlingen krijgt. De relatie tussen welbevinden en leren is complex, het zijn geen synoniemen voor elkaar. En wanneer je de sociaal-emotionele ontwikkeling meet, kan die dan ook fout of onvoldoende zijn? Meet je dan eigenlijk geen persoonlijkheids- of culturele kenmerken?
Praktijkgericht onderzoek
Naast de wetenschappelijke sessie was tijdens ResearchED ook voldoende ruimte voor praktijkgericht onderzoek. Tijdens de workshop van Hilde Kooiker, Suzanne Bogaerds en Jacqueline Evers spraken we bijvoorbeeld over effectief leesonderwijs en tekstbegrip. Wetenschappelijke inzichten en theorieën zijn vaak niet praktisch genoeg en komen daardoor nauwelijks in de klas terecht. Er is bij begrijpend lezen – en dan vooral bij het werken met tekststructuren – sprake van een kloof tussen wetenschap en praktijk. Om deze te overbruggen, hebben zij drie concrete oplossingen uitgewerkt: de theoretische kennis (over het leerproces) van leerkrachten vergroten, bewezen didactiek (zoals modeling) toepasbaar maken en evidence-based lesmateriaal ontwikkelen (door als wetenschapper en leraar samen ontwerpgericht onderzoek te doen en ontwerpprincipes toe te passen).
Vakmanschap
Enkele sessies gingen dieper in op het beroep en de professionalisering van de leraar. Zo gingen Jan van de Ven en Thijs Roovers in op de stand van zaken en het toekomstperspectief van het Lerarencollectief. Volgens hen zal het vak van de leraar meer invulling krijgen: de beroepsstandaard en bevoegdheden, het curriculum van de pabo, (thematische) professionalisering van binnenuit en onderwijskundige vernieuwingen. Kortom: weten wat bewezen werkt én nodig is in de praktijk en daarnaar handelen.
De expert-leraar
Eva Naaijkens sloot de laatste workshopronde af met haar perspectief op de expert-leraar in de school. Deze komt voort uit het team, is met zijn specifieke expertise een hulpbron voor collega’s, heeft gemakkelijk draagvlak en is aanjager van professionalisering en vakmanschap in het team. De taak van de schoolleider is om te zorgen dat het expertmodel wordt ondersteund. Dat de leraar centraal staat in de school als gemeenschap.
Gelijkgestemden
Op ResearchED voel ik me als leraar erkend en omringd door gelijkgestemden. Als onderzoeker deel ik er onderzoekservaringen met andere onderzoekers en komen we samen op nieuwe ideeën voor samenwerking of presentaties. Tegelijkertijd kijk ik ook door de bril van de beleidsmaker: wat zijn centrale thema’s die duidelijk relevant zijn voor beleidsvorming? Dus geen pedagogiek en didactiek, maar wel bekwaam-/bevoegdheden, onderwijsdoelen, inspectietoezicht, toetsing en examinering, de organisatie van het onderwijs en good governance. Voor mij, een hybride onderwijsprofessional, komen onderzoek, praktijk en beleid hier prachtig samen.
Meer weten?
De onderzoeksgroep waar ik deel van uitmaak deelt binnenkort haar opbrengsten en inzichten. Mogelijk al op 28 maart in Mechelen of op een van de regionale ResearchED-bijeenkomsten. Ik hoop dat veel leraren, academici, onderzoekers, beleidsmakers en lerarenopleiders de weg naar een van deze mooie congressen weten te vinden. Wil je meer te weten komen over ResearchED? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief en bekijk ook onze onderzoekrapportage.
Ken jij ook nog interessante initiatieven die de kloof tussen onderwijsonderzoek en -praktijk willen dichten? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
