Een kwart van de 15-jarigen is functioneel analfabeet. Het zette de politiek aan het denken. Met de taalvaardigheid gaat het duidelijk niet de goede kant op. Maar hoe zou je het tij kunnen keren?
Niveau leesvaardigheid is zorgwekkend
De inspectie voor het onderwijs trok al eerder aan de bel. Het onderwijs in Nederland raakt achterop en het niveau van de leesvaardigheid bij leerlingen is zorgelijk. Met de verkiezingscampagnes in het vooruitzicht bezinnen politieke partijen zich op hun insteek om laaggeletterdheid tegen te gaan. De cijfers, een kwart van de 15-jarigen is functioneel analfabeet, laten weinig ruimte voor relativering. Het is een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden. Inmiddels stromen de eerste reacties binnen. Leesonderwijs wordt een speerpunt van het CDA. D66 introduceert de ‘Rijke Schooldagen’.
Stand van zaken
Per jaar verlaten ongeveer 350.000 leerlingen het basisonderwijs met onvoldoende taalvaardigheid, zo berichtte Nieuwsuur vorig jaar. Afgelopen december kwam de Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) met een rapport waarin staat dat het percentage van de Nederlandse jongeren, dat risico loopt om laaggeletterd te worden, blijft stijgen. In 2015 was dat 17,9 procent, in 2018 al 24 procent. Bovendien zegt 60 procent van de leerlingen alleen te lezen als het moet. Mede hierdoor gaat de taalvaardigheid niet vooruit, maar deze stagneert of gaat zelfs achteruit. De Raad voor Cultuur en de Onderwijsraad riepen daarom vorig jaar op om ook leesmotivatie tot een vast onderdeel te maken van het curriculum.
School als tweede thuis voor kinderen
Rijke Schooldagen in het kort: gratis kinderopvang, een warme lunch op school, huiswerkbegeleiding en brede brugklassen. Complete schooldagen met onderwijs, sport, muziek en cultuur. De keuze voor het vervolgonderwijs wordt pas op 14-jarige leeftijd gemaakt en er is geen eindtoets meer in groep 8; een geleidelijke overgang in plaats van een hard selectiemoment moet voorkomen dat leerlingen te vroeg worden ingedeeld op een niveau dat voor hen te laag is. En de buitenschoolse opvang moet gratis worden. Daar, en ook op school, zouden voor leerlingen zo veel mogelijk activiteiten plaats moeten vinden: school als tweede thuis voor de kinderen.
Meedoen in de maatschappij
Dat bijna een kwart van de jongeren risico loopt op laaggeletterdheid is problematisch, zegt Stichting Lezen & Schrijven. Het leesniveau is dan zo laag dat jongeren niet volwaardig mee kunnen doen in een samenleving waarin basisvaardigheden als lezen en schrijven onmisbaar zijn. De stichting roept de politiek dan ook op om het taalonderwijs hoog op de agenda te zetten.
Gelijke kansen door onderwijs
De Rijke Schooldagen zouden aan de verbetering van geletterdheid moeten bijdragen. Maar ze hebben een hoger doel dan goede lessen alleen: de tweedeling in de samenleving door onderwijs bestrijden. Bijvoorbeeld doordat álle leerlingen huiswerkbegeleiding krijgen, en niet alleen degenen van wie de ouders dit kunnen betalen. Of door het brede aanbod aan muzieklessen, sport en cultuur in de buitenschoolse opvang die voor leerlingen gratis toegankelijk is. De wens voor de toekomst is dus verbetering van de taalvaardigheid, maar ook volwaardige deelname aan de maatschappij en gelijke kansen voor alle leerlingen.
Denk jij dat de Rijke Schooldagen een oplossing bieden? Of zie je andere kansen om laaggeletterdheid tegen te gaan? Laat een reactie achter via onderstaand formulier.
