Op dinsdag 13 november organiseerde Onderwijs van Morgen een Meet Up over innovatie van de markt van leermiddelen. Aanleiding waren diverse berichten in de media over de ‘op slot zittende schoolboekenmarkt’. Schoolmanagers en -bestuurders gingen met elkaar in gesprek. Zit de markt inderdaad op slot? En zo ja, waar zoeken zij de sleutel?
Dieter Möckelmann vervulde de rol van onafhankelijk gespreksleider, hij is zelfstandig trainer en adviseur op het vlak van effectieve inzet van ICT in het onderwijs. ‘Hoe ervaren de scholen de schoolboekenmarkt zelf?’, vroeg hij zich hardop af. Daarover heerste direct consensus in de zaal. Uitspraken als ‘er is geen sprake van een markt met zo weinig aanbieders’, ‘je bent de regie kwijt als school’ en ‘de aanbieder bepaalt’ werden breed gedragen. Scholen voelen zich klemgezet door het huidige systeem van aanbesteden en het beperkte aantal aanbieders.
Anders aanbesteden is geen oplossing
Creatief aanbesteden biedt volgens de aanwezigen weinig soelaas. ‘Hoe meer flexibiliteit je vraagt, hoe duurder het wordt’. En ‘je kunt wel mooi eisen schrijven, maar als er niemand of slechts één partij op inschrijft, valt er nog steeds niets te onderhandelen’. Een deelnemer steekt de hand in eigen boezem: ‘Wij zijn onderdeel van een grotere instelling die de inkoop van lesmaterialen centraal regelt. Er komt iets uit de aanbesteding en daar moeten wij als school dan maar naar handelen. Daar hebben we last van.’
Vrijheid is de kern
Tijd om te onderzoeken hoe het anders kan! Er mag gefantaseerd worden over de ideale situatie. Vrijheid is waar het duidelijk om draait: de docent kiest, eventueel samen met de leerling, op elk moment wat nodig is om leerdoelen te behalen. Dat kan ook materiaal van een ander leerjaar of niveau zijn. Geef de professional mogelijkheden om zijn leerlingen te laten groeien en pin hem niet vast op methodes en licenties, is de boodschap. De docent bepaalt wanneer welk materiaal iets toevoegt: de tool is niet het doel.
Zelf kunnen combineren
Bij het selecteren en combineren van materialen is een ‘makelaar’ wellicht handig. Een onafhankelijke partij die weet wat er te koop is en die scholen helpt bij het samenstellen van een mix. Ook zijn de aanwezigen enthousiast over een verbindend lesplatform (bijvoorbeeld LessonUp), waarin leermiddelen kunnen worden gecombineerd: lesmaterialen gemaakt door uitgevers, maar vooral ook door docenten. Actueel en 24/7 beschikbaar. Via een abonnement of pay-per-view kun je er naar hartenlust shoppen. Het platform moet niet alleen hele methodes bieden, maar vooral kleine stukjes waarmee je zelf een geheel kunt vormen.
Zijn we er klaar voor?
‘Stel, we hebben de geschetste ideale situatie nu bereikt, zijn we er dan klaar voor?’, luidt de afsluitende vraag van Dieter. De aanwezigen hebben veel vertrouwen in de vaardigheden van de docent om zelf leermiddelen te combineren. Iemand noemt een systeem dat zelf samengestelde leerlijnen checkt op samenhang en compleetheid gewenst. ‘Docenten moeten het vooral ‘willen’, zegt een van de schoolbestuurders, want zelf samenstellen is mooier, maar ook ingewikkelder’. ‘Daarom moet het makkelijker kunnen’ zegt een ander. ‘Veel docenten vinden het houvast van een methode fijn en dat is prima. Als je daarnaast op een eenvoudige, betaalbare manier kunt aanvullen en combineren is dat al een enorme verrijking. De vrijheid om dat te kunnen doen, hebben we nu niet.’
Waar ligt de sleutel van de schoolboekenmarkt volgens jou? Laat een reactie achter in onderstaand reactieformulier.
