Schoolleiders Berenike Vossebeld, Angèl Chen, Mirjam van Ree en Manja Lubberhuizen deden allemaal om een andere reden mee met het onderzoek van Klassewerkplek. Hun basisscholen scoren, volgens de leraren, hoog op werkgeluk. Een goede reden voor een groepsinterview. Wat hebben zij gemeenschappelijk met elkaar?
WAT IS KLASSEWERKPLEK?
Klassewerkplek is een onderzoek dat wil bijdragen aan een oplossing voor het lerarentekort, door voorbeeldscholen aan te dragen waar het voor leerkrachten ideaal is om te werken. Op die scholen zou de uitstroom van leerkrachten minimaal moeten zijn. De belofte van Klassewerkplek is om deze scholen te ondersteunen met de werving, mochten ze toch vacatures hebben. En wat blijkt: Klassewerkplekken hebben niet tot nauwelijks vacatures. Zijn zij immuun voor de problemen van het lerarentekort? Wellicht. In ieder geval past het goed bij de slogan van Klassewerkplek. Want een Klassewerkplek, dat is een school waar leerlingen overgaan, en leerkrachten blijven zitten.
Vanuit de invalshoek van het lerarentekort hebben deze scholen iets héél interessants gemeenschappelijk. Ze hebben geen vacatures. En ze hebben lagere verzuimcijfers dan andere scholen in hun directe omgeving. En áls ze al een vacature hebben, dan moeten ze flink aan de bak, want de aanmeldingen stromen op voorhand al binnen.
Helemaal interessant wordt het wanneer we dit beeld koppelen aan de de recente Staat van het Onderwijs van de onderwijsinspectie. Dat rapport toont een verband tussen het kwaliteitsoordeel van een school en de mate waarin die school online op zoek is naar leerkrachten om vacatures te vervullen. Hoe harder een school online moet zoeken naar nieuwe leraren, hoe zwakker het oordeel van de inspectie.
Scholen die een voorbeeldrol vervullen
Het jaarlijkse onderzoek van Klassewerkplek ging op zoek naar scholen die een voorbeeldrol vervullen op het gebied van werkgeluk van leraren. Met thema’s over ontwikkelmogelijkheden, collegialiteit, werkdruk, salaris en het werkgeverschap van de schoolleider. Alles gebaseerd op decennialang onderzoek naar wat mensen gelukkig maakt.
De geïnterviewde schoolleiders blijken allemaal een visie te hebben die nauw aansluit bij de bevindingen van al die onderzoeken. Angèl stelt dat ziekteverzuim écht wel te maken heeft met de sfeer op de school. Mirjam herkent het beeld van de leraar die – ondanks een stevige verkoudheid – maar wat graag aan de slag wil. ‘Alleen in de coronatijd maken we natuurlijk andere afspraken, dan kan dat écht niet’, zo legt ze uit.
De grote kracht van een collegiale werksfeer
Wat de schoolleiders vooral zien is de grote kracht van een collegiale werksfeer als het gaat om het opvangen van kort verzuim. Berenike stelt zelfs dat een schoolleider hier een voorbeeldrol in kan vervullen, door zélf in te springen. Niet alleen bij kort verzuim, maar ook om leraren de mogelijkheid te geven bij elkaar in de les te komen kijken.
Gedeeld leiderschap
De term gedeeld leiderschap valt al snel, een bewezen aanpak voor effectiviteit in het onderwijs. Manja legt uit: ‘Vanuit leiderschap moet je zaken uit handen geven. Je moet vertrouwen op de professionals waarmee je samenwerkt. Als je ze meeneemt en vertrouwen hebt dat ze op de goede manier – vanuit hun expertise – de juiste dingen doen, dan zullen ze die ruimte ook gaan benutten. Soms moet je nog een beetje bijsturen, maar uiteindelijk vindt iedereen het prettig om gezien en gehoord te worden vanuit hun eigen professie en zijn’.
Angèl benadrukt het grote draagvlak dat ontstaat als zaken bottom-up mogen ontstaan. ‘Mensen voelen zich gewaardeerd en vertrouwd. Ze gaan dan in de modus van oplossen. Eigenaarschap is daarom héél belangrijk. Dat geven we aan de kinderen, maar dat moeten we dus met alle betrokkenen doen. Laat mensen zelf de onderwerpen kiezen waar ze affiniteit mee hebben en laat ze daar dan hun impact op hebben.’
Lees ook deel I uit deze reeks: Lessen uit coronatijd: lerarentekort nu extra lastig
In een volgend artikel leggen de schoolleiders uit hoe ze richting geven aan een organisatie waarin veel ruimte wordt geboden.
Hoe is dat bij jou op school? Weet jij wanneer je als leraar succesvol bent? Wat moet er gebeuren om in jouw school de doelen te halen? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
