Vaardigheden eigen maken kan op verschillende manieren. Een van die manieren is sociaal leren. Maar wat is het? Wat zijn de voor- en nadelen ervan? En: zijn sociale media erbij in te zetten? Op deze en meer vragen krijg je antwoord in dit artikel.
Sociaal leren – ook wel observationeel leren genoemd – is een sociale leertheorie, bedacht door de Canadese psycholoog Albert Bandura. In het kort houdt de theorie in dat mensen leren door naar elkaar te kijken: door te kijken hoe andere mensen iets doen (observationeel leren) en te zien welke gevolgen die persoon daarvan ondervindt (observationele bekrachtiging). Bijvoorbeeld: een leerling hoort dat zijn klasgenoot een compliment krijgt van de docent, omdat hij een pittige som heeft opgelost. De leerling wil daardoor ook graag de juiste berekening leren.
Sociaal leren in de praktijk
Alleen al binnen de onderwijscontext zijn er talloze voorbeelden te noemen van sociaal leren. In een klas wordt veel gedaan en gezien en dus ook aan de lopende band geïmiteerd. Met deze wetenschap liggen er dus volop kansen om het sociaal leren te bevorderen. Zo kun je als mentor een belangrijke rol spelen door regelmatig te sparren met leerlingen. Stel de juiste vragen en help hen hun blikveld te verruimen of na te denken over bepaalde keuzes. Doe dit in open en eerlijke gesprekken tijdens het mentorspreekuur of in een persoonlijk en individueel gesprek. Welke vaardigheden daarbij belangrijk zijn lees je in het eerder op OVM verschenen artikel Praktische tips: zo word je een goede mentor.
De voor- en nadelen
Bij minder complexe gedragsveranderingen is de sociale leertheorie erg waardevol om in te zetten. Wordt een leerling beloond met een compliment en een hoog cijfer? Dan kan dit andere leerlingen aansporen tot positief gedrag. En krijgt een leerling strafwerk omdat hij te vaak te laat is gekomen? Dan trekken andere leerlingen hierdoor de conclusie dat je maar beter op tijd kunt komen. Al werkt zulke bekrachtiging niet in alle gevallen. Bekrachtigers zijn persoonlijk en kunnen ook evolueren. Bovendien kan het geven van een materiële beloning voor iets dat de leerling zélf erg leuk vindt, aanleiding geven tot een tegenovergestelde reactie. Hij verliest dan zijn intrinsieke motivatie (bron: Michel Lahaye).
Het gebruik van sociale media
Sociaal leren kan natuurlijk niet zonder sociale media. Met behulp van sociale media kunnen leerlingen informatie vinden, filteren, cureren en bestuderen. Daarnaast helpen sociale media content te produceren en te delen. Denk hierbij aan weblogs, wiki’s, sites om foto’s en video’s te delen, of applicaties om bijvoorbeeld posters of verhalen mee te maken. Als laatste kun je met sociale media volop netwerken. Op Facebook, Instagram en LinkedIn profileer je jezelf op je persoonlijke pagina, maar is er tegelijkertijd de mogelijkheid om contacten te onderhouden door middel van chats en reacties op berichten van anderen. Daarnaast kun je sociale media prima inzetten in de les. In dit onlangs op OVM verschenen artikel lees je bijvoorbeeld meer over de mogelijkheden van sociale media en CKV.
Meer weten?
Wil je meer te weten komen over sociaal leren? Lees dan deze handreiking over leertheorieën of bekijk deze video over sociaal leren.
Welke concrete voorbeelden van sociaal leren kom jij tegen in de praktijk? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
