“We toetsen te veel en doen te weinig met de resultaten”, vindt Karen Heij, toetsexpert en directeur van Bureau ICE. Jammer, want toetsing zou leerlingen en het onderwijs juist vooruit helpen als je toetsing gebruikt voor het juiste doel: om leerlingen verder te helpen en niet om ermee af te rekenen.
Als het gaat om toetsing, volgen we in het voortgezet onderwijs feitelijk maar één model: het examenmodel”, aldus Heij.
Dit is het model waarbij je achteraf toetst, en de leerling een cijfer geeft voor de kennis die hij heeft over de behandelde stof. Daarna gaat de docent gewoon verder met de leerstof. Een gemiste kans, want dit is een manier van toetsen die de leerling niet verder helpt en eigenlijk alleen voor examensituaties bedoeld is. En als je alleen op deze manier toetst, stapelen onvoldoendes zich op, en blijft een leerling uiteindelijk zitten.
Toetsen om te leren
De docent en de leerling hebben er meer aan als de uitslag van een toets laat zien in welke onderdelen een leerling goed is en welke onderdelen hij onvoldoende beheerst. Dan kan er een plan worden gemaakt om ontbrekende kennis en vaardigheden weg te werken. Uiteindelijk kan de leerling dan zijn toets herkansen en weten beiden of de stof beheerst wordt. Zo voorkom je dat achterstanden zich opstapelen en leerlingen blijven zitten.
Leerlingvolgsysteem
Vanaf schooljaar 2014-2015 zijn scholen verplicht een leerlingvolgsysteem te gebruiken. Een LVS kan een goed instrument zijn om de vorderingen van leerlingen in de gaten te houden. Maar ook hier geldt dat een LVS alleen nut heeft als de docent de toetsresultaten gebruikt om een leerling verder te helpen en hier ook bewust tijd voor vrij maakt. Slechts bijhouden of een leerling de stof beheerst of niet beheerst, daar wordt de leerling niet wijzer van.
De kwaliteit van een toets
“Wanneer je een toets inzet, bedenk dan eerst wat je ermee wilt meten, welk instrument hier het meest geschikt voor is en wat je gaat doen met de uitkomsten”, vervolgt Heij. “In de praktijk verschilt de kwaliteit van proefwerken nogal, afhankelijk van de docent. Soms worden alleen methodetoetsen gebruikt, waar echte toepassingsvragen nogal eens ontbreken. Het is een goede ontwikkeling dat taxonomieën zoals Bloom, Obit en RTTI steeds vaker onderwerp van gesprek zijn. Het helpt in elk geval om na te denken over het niveau waarop de lesstof in een toets wordt bevraagd.”
Meedenken over toetsing?
Binnenkort start bureau ICE een uitgebreid onderzoek over toetsing binnen het voortgezet onderwijs. Wilt u hierover meepraten? Meld u zich dan aan bij Bureau ICE.
Gratis abonnement Toets!
Meer over de visie van Karen Heij over toetsing kunt u lezen in het eerste nummer van het nieuwe tijdschrift Toets!.Wilt u op de hoogte blijven? Neem dan een gratis abonnement op Toets!, het eerste magazine over toetsen in het voortgezet onderwijs.
Hoe beïnvloeden toetsresultaten de inrichting van uw lessen?
