Met een klas vol kleine individuen is passend toetsen een lastige uitdaging. Waar het ene kind snel het rekenen onder de knie krijgt, heeft de ander wat extra tijd nodig om het vak te leren. En dan komt het toetsmoment. Kunnen deze kinderen dan wel – op hetzelfde moment – ook dezelfde toets maken?
Eigenlijk niet. Toetsen op een standaard moment en met eenzelfde toets is niet nodig en kan de ontwikkeling van het kind in de weg staan. Mede om deze redenen heeft Bureau ICE het IEP Leerlingvolgsysteem (IEP LVS) ontwikkeld. In dit leerlingvolgsysteem kiezen leerkrachten zelf het geschikte toetsmoment en de geschikte toets voor de leerling. Hoe werkt dit precies? We praten hierover met Janneke Helsloot en Daphne van Heusden, werkzaam als Manager Productmanagement en Productmanager bij Bureau ICE.
Toetsen op het juiste moment
‘Met een volgtoets meet je of een leerling vordering heeft gemaakt. Is hij goed op weg binnen zijn eigen ontwikkeling?’ vertelt Janneke. ‘Dat kun je pas weten, als de juiste toets op het juiste moment wordt ingezet.’ Volgens Janneke kan eenzelfde toets voor alle leerlingen op een vast toetsmoment het lastig maken om de vooruitgang van individuele leerlingen te meten. ‘De ene leerling kan die toets aan, de ander niet. Wat voor informatie levert zo’n toets dan op?’
De toetsresultaten van een niet-passende toets zitten ook het groeiproces van de leerling in de weg. ‘Als een kind een moeilijke toets maakt, dan wordt hij afgerekend op wat hij niet kan’, meent Janneke. ‘Hij wordt beoordeeld ten opzichte van andere kinderen, terwijl we juist willen zien of de leerling goed op weg is binnen zijn eigen ontwikkeling.’
Het IEP Leerlingvolgsysteem
Leerlingen stimuleren in hun eigen ontwikkeling via betrouwbare én leuke toetsing. Het IEP (Inzicht Eigen Profiel) leerlingvolgsysteem (IEP LVS) brengt de ontwikkeling en talenten van het complete kind in kaart. IEP kiest niet voor een prestatiegerichte aanpak, maar juist leergericht. Zonder vaste toetsmomenten, want de leerkracht bepaalt wanneer een leerling klaar is voor de toets.
Verschillende toetsen voor leerlingen in één klas? Raak je dan niet het overzicht kwijt? Volgens Daphne valt dat mee. ‘Die angst horen we vaker. De leerkracht hoeft niet op al die niveaus individueel les te geven, maar heeft wel meer inzicht in wat het kind écht kan.’ Door een passende toets te kiezen, kan de leerling op eigen tempo zijn eigen ontwikkeling laten zien.
Passend toetsen biedt ook meer inzicht in jouw aanpak in de klas. Zijn er bijvoorbeeld leerlingen die een rekenonderdeel sneller oppakken? Dan kunnen deze leerlingen tijdens rekenen sneller aan de slag met creatieve opdrachten. Leerlingen die rekenen wat moeilijker vinden, hebben wat meer instructie nodig.
Dichterbij het complete kind met een eigen talentenkaart
In het groeiproces besteedt IEP LVS veel aandacht aan rekenen en taal. Naast deze basisvaardigheden komen ook de ‘hart- en handeninstrumenten’ aan bod. Deze instrumenten behandelen de vaardigheden: sociaal-emotionele ontwikkeling, leeraanpak, en het creatief vermogen van een kind. ‘Deze vaardigheden zijn nét zo hard nodig’, zegt Daphne. ‘Durf je met mensen in gesprek te gaan? Kun je goed samenwerken met een groep? Net zoals rekenen en taal, zijn deze vaardigheden belangrijk om je te redden in de maatschappij.’
Dit ontwikkelingsproces van het kind is vervolgens terug te vinden in zijn eigen talentenkaart. Op deze kaart staan de behaalde leerdoelen van de leerling, met een eigen aanvulling van de leerkracht en inzicht in de hart- en handeninstrumenten. Een mooie toevoeging op of vervanging van het leerlingrapport van de school. ‘Ouders vinden het fijn om de talentenkaart in te zien. Hun kind wordt niet alleen beoordeeld op rekenen en taal. Ook zijn eigen talenten worden genoemd. Ouders vinden het bijvoorbeeld fijn om te horen dat hun kind een plek in de groep heeft, of vaak met creatieve ideeën in de klas komt‘, zegt Janneke.
Toetsen wat het kind kent
De toetsen sluiten aan op het leerniveau van het kind, maar ook op zijn belevingswereld. ‘Regelmatig vragen we via social media welke interesses of gebeurtenissen bij leerlingen spelen’, zegt Janneke. ‘Die situaties zien kinderen dan terug in de rekensommen en teksten. Een onbekende situatie kost ook denkkracht, terwijl we juist willen meten hoe goed het kind kan rekenen. Niet hoe goed hij een situatie toevallig kent’.
Doordat leerlingen de situatie herkennen, concentreren zij zich beter op de opdracht. Dat geeft een eerlijker beeld van het leerproces én van de prestaties van de leerling. Kinderen scoren echt op het gebied dat getoetst wordt. Dat maakt de resultaten van rekenen en taal betrouwbaarder voor de leerkracht.
Positief voor leerkracht, leerling én ouder
Scholen zijn enthousiast over het IEP LVS. Leerkrachten vinden het een eye-opener om hun eigen toetsen en toetsmomenten te kunnen bepalen. Toetsen en momenten die passen bij het kind. ‘Scholen die met IEP LVS werken, hebben ook fijne gesprekken met de ouders,’ meent Daphne. ‘De taal- en rekenresultaten worden besproken, maar leerlingen delen ook vaker hun ervaringen naar aanleiding van de hart- en handeninstrumenten. Dat maakt het gesprek luchtiger.’
De leerlingen geven zo nu en dan ook hun feedback door. ‘Soms ontvangen we zelfs tekeningen van leerlingen’, noemt Janneke. ‘Met een bedankje, omdat de leestekst zo leuk was en ze er iets van opgestoken hebben!’
Ben jij benieuwd naar het IEP Leerlingvolgsysteem voor het basisonderwijs? Ontdek hier meer informatie over het IEP LVS of neem contact op met een referentieschool.
