Vroeg of laat verlaten kinderen de basisschool. Natuurlijk bij de overstap naar het voortgezet onderwijs, maar soms ook tussentijds. Bijvoorbeeld bij een verhuizing of bij de overstap van speciaal naar regulier onderwijs. Door kinderen steeds meer eigenaar te maken van hun leerproces, bereid ze goed voor op deze overstap.
Dit artikel is afkomstig uit het Praxisbulletin van september 2017 en is oorspronkelijk geschreven door Esther van Efferen-Wiersma. Praxisbulletin is een praktisch, onafhankelijk vakblad voor basis- en speciaal onderwijs en verschijnt 10x per jaar, waarvan één themaboek. Elke maand delen we een speciaal geselecteerd artikel uit de nieuwste editie. Meer weten? Kijk op praxisbulletin.nl.
Om kinderen steeds een stapje verder te krijgen in hun leerontwikkeling, zullen ze op een gegeven moment moeten leren hoe ze hier zelf sturing aan kunnen geven. Er zal immers niet altijd een juf of meester in de buurt zijn en een leer- of werkomgeving heeft niet overal dezelfde duidelijke structuur. Bouw de leerkrachtsturing daarom langzaam af en stimuleer leerlingsturing. Zo krijgt een kind stapsgewijs meer verantwoordelijkheid voor zijn eigen leerproces. Dit afbouwen wordt ook wel scaffolding genoemd.
Oefenen
Kinderen zelf steeds meer sturing geven klinkt logisch, maar blijkt in de praktijk best lastig. Het betekent namelijk ook dat je als leerkracht moet loslaten. Door samen met kinderen doelen te stellen voor verschillende vaardigheden en hen hiermee te laten oefenen, stimuleer je leerlingsturing. Om ze voor te bereiden op de wereld buiten de eigen school, kies je voor leergebiedoverstijgende vaardigheden zoals samenwerken, zelfstandig werken, opkomen voor jezelf en aardig doen. Oefenen geeft kinderen een voorsprong. En met het oefenen van leergebiedoverstijgende vaardigheden kun je al starten in groep 1.
Jong gedaan…
Er zijn drie leerlinggebonden factoren die van invloed zijn op het eigenaarschap: zelfbeeld, motivatie en zelfregulatie. Daarnaast kun je de motivatie van kinderen stimuleren door zo veel mogelijk tegemoet te komen aan de psychologische basisbehoeften relatie, competentie en autonomie. Door hier in alle groepen gericht aandacht aan te besteden, bouw je een stevige basis voor alle kinderen. Hiermee zijn ze goed voorbereid op de overgang naar de middelbare school of een eventuele verhuizing. Houd er rekening mee dat zelfregulatie gedurende de gehele basisschoolleftijd nog in ontwikkeling is. Hiermee is zelfregulatie dus geen einddoel, maar een kwestie van oefenen, oefenen en nog eens oefenen.
Klaar voor de start?
Als kinderen zich eigenaar voelen van hun eigen leerproces, zijn ze beter voorbereid op de wereld buiten de eigen school. Naast het stapsgewijs afbouwen van sturing en het doelgericht werken aan verschillende leergebiedoverstijgende vaardigheden met de kinderen, kun je ook leerlinggebonden factoren beïnvloeden om zo het eigenaarschap te vergroten. Kinderen met een ontwikkelbaar lerend zelfbeeld, een gemotiveerde werkhouding en grip op de eigen gedragsmogelijkheden kunnen een overstap beter aan. Blijf goed kijken en luisteren naar kinderen, houd je eigen aanpak steeds kritisch voor ogen en pas deze regelmatig aan. Zo zet je samen met de kinderen iedere dag een volgende stap in de wereld.
Meer lezen? Download nu het complete artikel uit Praxisbulletin!
Hoe stimuleer jij het eigenaarschap van kinderen? Deel je tips en suggesties via onderstaand reactieformulier.
