In de strijd tegen het coronavirus komt het kabinet op 12 maart met een set ingrijpende maatregelen. Nederland wordt met klem geadviseerd om zo veel mogelijk thuis te werken. Daarnaast werd social distancing gemeengoed in het vocabulaire van de gemiddelde Nederlander – we moeten minimaal anderhalve meter afstand van elkaar bewaren. Met deze maatregelen gaat sociale leven in Nederland op een ‘pauzestand’ schrijft het Algemeen Dagblad. Mark Rutte zelf maakte op de persconferentie een medische vergelijking: “Nederland is een patiënt die behandeld moet worden, we moeten kijken hoe ‘de patiënt’ reageert op de medicijnen die je toedient.” Bij het toedienen van medicijnen kunnen er bijwerkingen optreden. Normaliter worden medicijnen uitvoerig getest voor ze in de apotheek belanden. Maar het medicijn ‘zoveel mogelijk thuiswerken’ is nog niet getest. Maar wel ingevoerd. Wat zijn de bijwerkingen voor de arbeidsmarkt?
Tegenstellingen
De coronacrisis zet een tegenstelling op de arbeidsmarkt meteen op scherp. Werknemers met een vast contract ervaren minder onrust en onzekerheid dan mensen met een flexibel contract. Ook in normale periode van economische teruggang zie je dat de werknemers met nulurencontracten of andersoortige tijdelijke contracten er als eerste uitvliegen. Dat het gekke tijden zijn op de arbeidsmarkt tijdens de coronacrisis blijkt wel uit het miljardenpakket aan steunmaatregelen die het kabinet op 17 maart lanceerde. Noodfondsen die voorzien in tegemoetkoming van loonkosten en ZZP’ers kunnen een aanvulling krijgen tot het sociaal minimum. Hard getroffen sectoren als de horeca kunnen op die manier volhouden tot de coronamaatregelen weer worden versoepeld. Vooral praktisch geschoolden hebben het momenteel zwaar. Het NIBUD deed onderzoek en meldde dat een op de vijf Nederlanders er in inkomen op achteruit was gegaan in de maand maart. Bijna de helft van de zelfstandigen maakte zich zorgen over het inkomen. Onder jongeren maakt een derde zich zorgen.
Effecten van corona op de arbeidsmarkt
Een blik op de lijst van vitale beroepen wijst uit: vooral banen in de publieke sector doen ertoe in tijden van crisis. Volgens Kim Puttes van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) volgt er een herwaardering voor deze sector.
Voor de thuiswerkers met kinderen zal het moeilijk zijn om aan het aantal effectieve uren werk per dag te komen. Voor thuiswerkers zonder kinderen verwacht arbeidssocioloog Fabian Dekker dat de productiviteit juist toeneemt. Onderzoek wijst uit dat vijf tot zes uur per dag productief bent. In het Erasmus Magazine stelt hij: “Het zou mooi zijn als we nu met zijn allen inzien dat vijf uur per dag werken voldoende is om dezelfde effecten te hebben op de bedrijfsprestaties. En dat we dan zeggen: ‘Mensen, misschien moeten we naar kortere werkweken.’ Dat zou een hele grote opbrengst zijn.” Is dit toekomstmuziek of een hele realistische verwachting?
