Nederlandse jongeren lezen steeds minder en zijn er ook steeds slechter in. De afgelopen jaren vlogen ons de artikelen hierover om de oren. De Onderwijsinspectie laat inmiddels een proefballonnetje op: een verplichte voldoende voor het vak Nederlands. Overdrijven ze of is het hard nodig om de geletterdheid van jongeren omhoog te krijgen?
Misschien heeft jouw leraar Nederlands het ook al wel eens gezegd tegen je klas. “Lees nou toch eens een boek!” Maar hoe slecht gaat het eigenlijk met het lezen? Als we kijken naar leerlingen op de basisschool dan blijkt uit onderzoek dat er slechter gelezen wordt dan vroeger. Nederland zakt op internationale ranglijsten. Dat betekent dat Nederlandse kinderen minder goed lezen dan leeftijdgenootjes in andere Westerse landen. Ook lezen kinderen minder minuten per dag vergeleken met vroeger. Uit een onderzoek gedaan door experts komt naar voren dat in 2016 bovengemiddeld gescoord werd, maar in 2021 gewoon gemiddeld. Het NRC bericht over vergelijkend onderzoek gedaan naar vijftienjarigen in 2019. Een kwart van alle Nederlandse vijftienjarigen lezen zo slecht dat ze laaggeletterd zullen blijven. Tot zover de cijfers.
Is dat nou zo erg?
Je zult het je misschien zelf ook afvragen. Waarom is het lezen van boeken zo belangrijk? Als je laaggeletterd bent, dan kun je minder goed meedraaien in de maatschappij. Het is lastiger om brieven van bijvoorbeeld de belastingdienst te begrijpen. Nieuwsberichten over grote gebeurtenissen zijn lastiger te volgen. Tijdens de coronapandemie blijkt dat grote groepen Nederlanders niet goed kunnen volgen waarom er bepaalde maatregelen werden ingevoerd, zoals de avondklok. Een sollicitatiebrief schrijven voor een betere baan? Dat wordt moeilijker als de vacaturetekst te ingewikkeld blijkt. Als grote groepen Nederlanders laaggeletterd blijven, dan is dat voor de economie geen goed nieuws. Grote bedrijven kiezen er dan misschien voor om in een ander land te investeren.
„Leerlingen moeten weer rust hebben. Een telefoonverbod op school. Niet een kwartier lezen maar een uur. En van papier, niet van een scherm.”
David Roelofs, neerlandicus en docent op de Hogeschool, in het NRC Handelsblad.
Oplossingen
Het kabinet trekt de portemonnee. Er komt 1 miljard structureel beschikbaar in het coalitieakkoord. Maar wat zijn dan goede oplossingen? De Onderwijsinspectie zet in op leerlingen meer te laten lezen bij andere vakken. En iedere dag vijftien minuten minimaal. Er wordt ook voorgesteld om mobiele telefoons te verbieden. Dat is goed voor de concentratie. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat je van papier beter leest dan van een telefoonscherm. Ook de manier waarop Nederlands getoetst wordt moet anders, volgens sommigen. Examenleerlingen moeten bepaalde woorden herkennen in een zin. Zo kunnen ze een vraag beantwoorden waar de zin over gaat. Maar echt lezen is dit niet volgens docent David Roelofs. In het NRC zegt hij dat dit anders dan kunnen samenvatten waar een tekst over gaat. Is een verplichte voldoende voor het vak Nederlands een oplossing?
En hoewel jij als leerling veel meer moet gaan lezen, krijgt je docent ook huiswerk mee. Docenten lezen zelf veel te weinig. Dus niet alleen jij mag aan de bak, ook je docent!
Downloads
Bronnen
Bron 1 – RTL Nieuws: Inspectie: duizenden mbo’ers met diploma zijn ‘laaggeletterd’
Bron 2 – NOS: Inspectie: geen diploma meer bij onvoldoende voor Nederlands
Bron 3 – RTL Nieuws: ChatGPT maakt examen Nederlands (en zakt op het nippertje)
