Toetsen-expert en biologiedocent René Westra dook voor deze les in de wereld van hartproblemen in de topsport. Na de hartstilstand in 2017 van Abdelhak Nouri zijn er in de sportwereld meer incidenten geweest met de harten van sporters. Zo moest de voetballer Daley Blind in 2019 een defibrillator laten plaatsen nadat hij door een ontstoken hartspier onwel werd op het veld, moest de Deense voetballer Christian Eriksen in 2021 na een hartstilstand gereanimeerd worden op het veld en zakte kortgeleden Bas Dost tijdens de wedstrijd AZ-NEC in elkaar, waarna reanimatie volgde.
Net als bij Blind was de oorzaak myocarditis: een ontstoken hartspier. De Belgische wielrenner Nathan van Hooydonck kreeg in 2023 een auto-ongeluk omdat hij een hartstilstand kreeg. Ons hart is een vitaal orgaan. Daarom wordt er nu in Nederland veel onderzoek bij sporters gedaan.
Bekijk de video van NOS Sport (duur: 7 minuten) en beantwoord de vragen van voormalig marathonloper en biologiedocent René Westra.
Vragen
- Bekijk het hart hierboven. Benoem de nummers 1 t/m 4. Neem de tekening over en geef met pijlen de bloedstroom aan.
- In de afbeelding hieronder zie je een zogenaamd Wiggers-diagram, met daarin onder een afbeelding van een ecg (elektrocardiogram), waaruit artsen veel informatie halen. Daarboven staan de veranderingen in bloeddruk en volume van de verschillende hartonderdelen. Wat staat hier op de X-as?
3. Een ECG-apparaat registreert de stroompjes en zet ze om in een hartfilmpje, een soort grafiek. Aan de loop van de grafiek kan een arts het hartritme en de samentrekking van het hart aflezen. Hieronder een fragment uit een verslag van mijn leerlingen die op bezoek waren bij het Duik Medisch Centrum in Den Helder:
“Een ECG maken gaat snel en gemakkelijk: je ligt stil op een onderzoekstafel. Op je borst, benen en armen plakt de arts, of in dit geval medeleerling, elektroden die met draden verbonden zijn met het ECG-apparaat. Er kan een (snel) ECG gemaakt worden, waarbij maar 4 elektrodes geplakt worden op de armen en benen. Bij een uitgebreid ECG zijn het 12 elektrodes, er worden dan ook in het gebied rondom het hart elektrodes geplakt. Elk van deze elektrode geeft een aparte registratie. Dat worden afleidingen genoemd. De arts ziet zo de elektrische activiteit op 12 verschillende punten van het hart. Hij of zij krijgt zo een volledig en ruimtelijk beeld.”
Leg uit hoe de arts aan zo’n ecg afwijkingen kan constateren.
4. Bij hartonderzoek wordt ook een inspanningstest gedaan, waarbij je op een fiets-ergometer vanuit stilstand steeds harder gaat, tot maximaal. Als je je inspant, gaan zowel het volume van de hartonderdelen als de frequentie van de samentrekking omhoog. Leg uit dat het bij het volume vooral gaat om het volume van de kamers.
5. Eveline is topsporter. In actie pompt haar hart per minuut wel 7× zoveel bloed rond als in rust. In rust is de hartslagfrequentie van Eveline 50 slagen/min. Haar slagvolume is 100 mL. Hoe zorgt haar hart ervoor dat er per minuut 7× zoveel bloed rond stroomt als in rust?
A Het slagvolume wordt 7× zo groot.
B De hartslagfrequentie wordt 7× zo hoog.
C De hartslagfrequentie wordt 2× zo hoog en het slagvolume wordt 3,5× zo groot.
D De hartslagfrequentie wordt 3,5× zo hoog en het slagvolume wordt 2× zo groot.
6. Sporters krijgen door training een ‘sporthart.’ Leg dit uit.
7. Verklaar dat duursporters zoals marathonlopers of wielrenners vaak een groot hart hebben.
8. Er wordt ook een MRI-scan gemaakt. Leg uit dat je hier verdikkingen zoals bij Roel Bovendeert goed op kunt zien. Wat is in de afbeelding van de scan hieronder de linker kamer? Leg je antwoord uit.
9. Er is een oude wet van de Duitse fysioloog Max Rubner die zegt dat alle zoogdieren ongeveer hetzelfde aantal slagen in hun leven maken. Een muis heeft een kort leven en veel hartslagen per minuut, een mens een langer leven, maar minder hartslagen per minuut. Uiteindelijk blijkt het totale aantal slagen niet veel te verschillen. Ik liep vroeger regelmatig een marathon. Vrienden van mij plaagden mij met deze wet: “Hardlopers zijn doodlopers.” Leg hun bewering uit, maar leg met behulp van je antwoord op vraag 4 uit dat ze ongelijk hebben.
10. Avalon Aardoom moest in 2020 stoppen met haar geliefde shorttrack-activiteiten, omdat het SVT-syndroom dat zij had, ervoor zorgde dat haar hartslag soms in één keer omhoog schoot naar 280 slagen per minuut.. Dat kwam door ritmestoornissen die ontstaan in de boezems of de sinusknoop. Leg uit dat dit haar sportactiviteiten erg belemmerde.
11. In 2022 kreeg Piet Zijlstra uit het Friese Boarnwert tijdens de halve marathon op Terschelling een hartstilstand door een hartinfarct. Hij had onwaarschijnlijk veel geluk. Juist op dat moment passeerde een groepje van vier hardlopende medici. Zij stopten onmiddellijk en reanimeerden Piet met succes. Wat is een hartinfarct?
12. Veel mensen doen een reanimatiecursus. Dat kan ook op school, via Hartveilige School. Tijdens zo’n cursus oefen je met poppen. Uit onderzoek blijkt dat er relatief meer vrouwen overlijden bij reanimatie, dan mannen. In 2022 is daarom een verandering ontstaan in de reanimatiecursus. Geef daarvoor een verklaring.
Antwoorden bekijken
Om de antwoorden te kunnen zien, moet je zijn ingelogd. Heb je nog geen account? Meld je dan nu aan! Het is GRATIS.
