Het associatieakkoord treedt pas in werking als alle EU-lidstaten de overeenkomst ratificeren. De Nederlandse regering wacht de uitslag van het referendum eerst af. ‘Bij een ongeldige uitslag (opkomst minder dan 30%) of een ‘ja’ zal Nederland het akkoord met Oekraïne ratificeren zoals gepland. Maar als de uitslag een ‘nee’ is, moet het kabinet beslissen wat het daarmee gaat doen. We zullen dan nadenken over de volgende stappen en daarover ook met het parlement praten. Daarbij is het belangrijk te luisteren naar het maatschappelijk debat rond het associatieakkoord’, zegt minister Bert Koenders in vakblad M&P. ‘Het kabinet zal dan een besluit nemen en – volgens de wet – het parlement voorstellen het akkoord wel of niet te ratificeren. De Tweede en Eerste Kamer kunnen dat wetsvoorstel aannemen of verwerpen. Als Nederland besluit het verdrag niet te ratificeren, kan het akkoord niet in werking treden.’
Geloofwaardigheid
Het referendum is een initiatief van het Burgercomité EU dat tegenstander van het associatieakkoord is. Hoewel het akkoord grotendeels over de handel tussen de EU en Oekraïne gaat, vrezen tegenstanders dat dit het begin is van een toekomstig EU-lidmaatschap van Oekraïne. In een commentaar merkt NRC Handelsblad op dat de volksraadpleging ook gaat over de geloofwaardigheid van de Nederlandse regering. ‘Het kabinet tekende dit verdrag, de Tweede Kamer keurde het goed. Als dan uit de peilingen blijkt dat het wantrouwen ertegen groot is, er breed foute conclusies aan worden verbonden – over een toekomstig EU-lidmaatschap – dan zou je zeggen dat het kabinet alles uit de kast haalt om in een heldere campagne iedere burger uit te leggen waar het hier precies om gaat. En vooral, waar het allemaal níet om gaat. Maar dat gebeurt dus niet’, concludeert de krant.
Neutraal
In verschillende gemeenten kregen kiezers een door PostNL gemaakte folder in de bus. Deze werd samen met de stempas bezorgd. Volgens critici zat de folder te veel op de regeringslijn. ‘Gemeenten hoeven geen begeleidende brief te sturen, maar als ze dat doen, moet onafhankelijkheid en neutraliteit het uitgangspunt zijn. In dit geval kun je je, mede gezien de reacties die het oproept, afvragen of daarvan sprake is’, stelt Melle Bakker, directeur van de Kiesraad, in de Volkskrant. In de tussentijd organiseren voor- en tegenstanders van het associatieakkoord door het hele land debatavonden om burgers te informeren én te overtuigen om op 6 april ‘ja’ of ‘nee’ te stemmen.
