In groep 8 geven basisschooldocenten een schooladvies. Voorheen lag de nadruk op de Cito-toets, maar sinds 2015 is het advies dat de leerkracht geeft leidend bij plaatsing van leerlingen op een middelbare school. Het schooladvies is onder meer gebaseerd op de leerprestaties, de aanleg, de concentratie en het doorzettingsvermogen. Als de ouders het niet eens zijn met het schooladvies, dan kunnen ze een gesprek aangaan met de leerkracht of de directie. Volgens een recent onderzoek van drie Nederlandse universiteiten stromen kinderen met laagopgeleide ouders vaker door naar lagere schooltypen dan kinderen met vergelijkbare prestaties, maar die hoogopgeleide ouders hebben. ‘Hoogopgeleide ouders zetten de docent misschien eerder onder druk om een hoger advies te krijgen. Of misschien geeft de docent makkelijker een hoog advies omdat hij denkt dat een kind van hoogopgeleide ouders thuis meer hulp krijgt en dus meer kans maakt op een hoger niveau’, zegt onderzoeker Herman van de Werfhorst in de Volkskrant.
Gevolgen
Het schooladvies heeft grote invloed op de rest van je schoolcarrière. ‘Uit onderzoek blijkt dat de kans groter is dat je opstroomt als je in een havo/vwo-klas zit, dan als je in een havo-klas zit. Zo wordt de druk op kinderen en ouders hoger om maar dat havo/vwo-advies te krijgen’, stelt onderwijskundige Louise Elffers in Het Parool. ‘Tegelijkertijd ontstaat een onterechte vermijding van het beroepsonderwijs (van het vmbo naar het mbo), terwijl mbo’ers in Nederland het op de arbeidsmarkt juist goed doen.’ Net als haar collega-onderzoekers uit Amsterdam, Rotterdam en Maastricht vindt Elffers dat de selectie te vroeg plaatsvindt. In landen als Zweden en Finland vindt de scheiding van niveaus pas rond 15 jaar plaats.
(On)gelijkheid
Onderzoeker Van de Werfhorst vindt dat de kansen die leerlingen in Nederland krijgen nu allesbehalve gelijk zijn. ‘Het ministerie zou er veel meer aan moeten doen om brede scholengemeenschappen te stimuleren’, zegt hij in dagblad Trouw. Het aantal brede scholengemeenschappen is de afgelopen jaren gedaald waardoor doorstromen steeds lastiger wordt. Een objectiever schooladvies zou ook helpen. ‘We zijn vergeten dat zo’n Cito-toets bedoeld was om leerlingen gelijke kansen te bieden’, vertelt Van de Werfhorst in de Volkskrant. ‘Toetsen hebben nadelen, maar ze geven wel een objectief beeld van de kwaliteiten van een leerling. Juist in systemen die vroeg selecteren is dat belangrijk.’
