De verkiezingscampagnes zijn in volle gang. Op allerlei manieren proberen kandidaat-Kamerleden de kiezer te overtuigen: door te flyeren, advertenties te plaatsen, interviews te geven aan media en mee te doen aan praatprogramma’s en debatten. Partijen zijn ook online actief. Afgelopen zondag namen vijf lijsttrekkers deel aan het RTL-debat. Aan de deelnemers werd gevraagd hoe de volgende coalitie eruit zou moeten zien. ‘Ik vind dat zelfs als de VVD de grootste wordt, we een progressief kabinet moeten vormen met deze partijen die hier staan’, aldus Jesse Klaver (GroenLinks). Daarmee verwees hij naar de partijen die aan het RTL-debat deelnamen: D66, CDA, SP, PvdA en GroenLinks. Emile Roemer (SP) vroeg aan Klaver of hij samenwerking met de VVD uitsluit, maar zo ver wilde de GroenLinks-leider niet gaan. De SP sluit samenwerking met de VVD wél uit.
PVV
Volgens Peilingwijzer gaat de PVV met circa 17 procent aan kop. De partij wordt op de voet gevolgd door de VVD. Beide partijen namen niet aan het RTL-debat deel, omdat RTL zich niet aan een eerder gemaakte afspraak hield. Aanvankelijk ging het om een debat tussen de lijsttrekkers van de vier grootste partijen in de peilingen. RTL besloot een vijfde partij uit te nodigen nadat bleek dat de verschillen tussen partijen in de peilingen te klein waren. Een paar dagen voor het RTL-debat sprak VVD-lijsttrekker Mark Rutte tijdens een ander debat zijn voorkeur uit voor een coalitie van VVD, CDA en D66. Vrijwel alle partijen sluiten de PVV uit. 50Plus doet dit niet, maar stelt twee voorwaarden: de PVV moet 50Plus steunen in haar eis dat de AOW-leeftijd wordt teruggedraaid naar 65 jaar en de PVV moet haar vluchtelingenstandpunt wijzigen.
Puzzel
Als de peilingen kloppen, dan lijkt het vormen van een coalitie nog een heel gepuzzel te gaan worden. Sommige kiezers overwegen strategisch te gaan stemmen. Zij stemmen op een partij die niet hun eerste voorkeur heeft, maar op een vergelijkbare partij zodat deze één van de grootste partijen wordt. Marc Chavannes vindt dit onverstandig. ‘Wij kiezen geen premier of kabinet. Wij kunnen alleen laten zien aan welke partij met welke mensen en ideeën wij op dit moment de voorkeur geven. In de hoop dat er een kabinet wordt gevormd dat daar enigszins een uitdrukking van is’, schrijft de journalist op de website De Correspondent. ‘Tenzij je stemt op een partij die niet gaat meeregeren – dan hoop je dat die mensen jouw geluid in de Kamer goed laten horen.’
