Om de officiële verkiezingsuitslag vast te kunnen stellen, moeten eerst alle stemmen geteld worden. Dat dit geen effect meer heeft op de uitslag, heeft met het Amerikaanse kiessysteem te maken. De kandidaat die de meeste stemmen in een staat behaalt, krijgt in vrijwel alle staten automatisch alle kiesmannen. Het maakt weinig uit of een presidentskandidaat in een staat met een groot verschil wint of extreem veel stemmen krijgt. Trump won in totaal 290 kiesmannen, terwijl Clinton voorlopig blijft steken op 232 kiesmannen. Op 19 december kiest het Kiescollege, dat bestaat uit 538 kiesmannen, de nieuwe president. Normaal gesproken stemmen de 290 kiesmannen van Trump die dag voor Trump en de kiesmannen van Clinton op Clinton. In theorie kan Clinton alsnog als winnaar uit de bus komen.
Protesten
Tegenstanders van Trump zijn het niet eens met de uitslag. Tienduizenden Amerikanen gingen de straat op en scandeerden ‘Not my president!’. De Democratische senator Barbara Boxer diende een wetsvoorstel in om het huidige kiessysteem te vervangen door een stelsel van evenredige vertegenwoordiging. ‘Dit is de enige functie in het land waarvoor je meer stemmen kan krijgen en toch het presidentschap kan verliezen. Het Kiescollege is een ouderwets, ondemocratisch systeem dat niet past in onze moderne samenleving. Het moet onmiddellijk worden veranderd’, aldus de senator in de Volkskrant. De kans dat dit gebeurt is minimaal. Om het kiesstelsel te wijzigen moet de Grondwet worden aangepast. Daarvoor is steun van ten minste driekwart van het Congres, vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste en Tweede Kamer, nodig en moet ook driekwart van de parlementen van de staten instemmen met de wijziging.
Regels
In een commentaar verwerpt de New York Post de kritiek op de uitslag. ‘Clinton heeft een verkiezing “gewonnen” die we niet hadden. Beide kandidaten richtten zich niet op een uitslag die gebaseerd was op het stelsel van evenredige vertegenwoordiging, omdat ze allebei de regels kenden. Als de regels anders waren geweest, dan zou de hele campagne ook anders zijn geweest.’ De krant neemt de staat Californië als voorbeeld. Veel Republikeinse kiezers bleven thuis, omdat ze wisten dat Clinton in deze staat toch zou winnen. Een Amerikaanse kiezer laat aan de NOS weten dat Trump de volgende verkiezingen niet automatisch wint. ‘Als hij doorgaat met het verdelen van Amerikanen, dan stemmen we hem weer weg over vier jaar. Hij moet iedereen omarmen, juist de minderheden. Anders faalt hij als president.’
