Een pasgeboren kind maakt wel geluid, maar kan nog niet praten. De weg die het daarvoor heeft te gaan, is waarschijnlijk genetisch bepaald. Al in 1985 vermoedde de immunoloog en Nobelprijswinnaar Niels Jerne dat taal een biologische basis heeft:
It seems a miracle that young children easily learn the language of any environment into which they are born. The generative approach to grammar, pioneered by Chomsky, argues that this is only explicable if certain deep universal features of the competence are innate characteristic of the human brain. Biologically speaking, this hypothesis of an inheritable capability to learn any language means that it must somehow be encoded in the DNA of our chromosomes. Should this hypothesis some day be verified, then linguistics would become a branch of biology.
Noam Chomsky en zijn Universele Grammatica komen in een volgend artikel nog uitgebreid aan de orde. We weten uit ervaring dat kinderen die in hun jonge jaren met taal worden geconfronteerd vanzelf leren praten. Een taal vanzelf verwerven is meestal een eenmalige zaak voorbehouden aan kinderen. U ziet dat ik hier het woord “verwerven” gebruik” en niet “leren”. Leren zie ik als een doelgericht proces, waarvoor inspanning moet worden geleverd. Kinderen die van jongsaf in een meertalige omgeving opgroeien kunnen wel een tweede of misschien zelfs een derde taal “verwerven”. Toch zal ik het woord “leren” ook vaak gebruiken wanneer het gaat om aspecten van de moedertaal, omdat dit woord in de dagelijkse praktijk meestal gebezigd wordt.
Taal is een communicatiemiddel dat bepaalde linguïstische regels volgt. Laten we het proces van taalverwerving en taalverwerking eens op de voet volgen.
Volgens W.H. Calvin & D. Bickerton (2000) onderscheiden we in de moedertaalverwerving de volgende fasen:
- 0 -12 maanden: luisteren naar, herkennen van en produceren van fonemen;
- 12-18 maanden: fonemen worden gecombineerd tot woorden (ca 9 woorden per dag);
- 18-36 maanden: patronen (syntaxis) worden herkend en eigen gemaakt;
- Daarna: voortgaande complexiteit
1 Kunnen we uit de volgorde van deze fasen voorlopige conclusies trekken die wij kunnen gebruiken in het vreemdetalenonderwijs? Graag uw reactie.
Het leren van taal begint dus al heel vroeg. Wie naar het YouTube-filmpje heeft gekeken, heeft kunnen constateren dat kinderen op zeer jonge leeftijd in staat zijn alle klanken te onderscheiden die tot welke menselijke taal dan ook behoren. Dit vermogen om klanken te herkennen, verdwijnt echter snel. Daarom leren Japanse kinderen dus niet onderscheid te maken tussen de -r- klank en de -l- klank. Overigens maakten de onderzoekers in dit filmpje heel slim gebruik van klassieke conditionering. Het vermogen om klanken te herkennen en te reproduceren verdwijnt gelukkig niet helemaal. We zouden anders geen vreemde taal meer kunnen leren.
2 Hoe brengen we een zo goed mogelijke uitspraak van de vreemde talen aan bij onze leerlingen? Graag uw reactie.
(Wordt vervolgd)
