Mobiel leren, gamification, flipping the classroom, de opleving van MOOCs en ga zo maar door… het zijn allemaal recente ontwikkelingen in het onderwijs waarbij technologie een hoofdrol speelt. Maar voldoen deze methoden en technieken daadwerkelijk aan hun belofte? En wat betekent dat voor de rol van de docent? Die vragen stelt auteur en leerspecialist Steve Wheeler in een blogpost op Learning with ‘e’s.
Om een antwoord op deze vragen te formuleren, schetst Wheeler eerst de opvattingen van vooraanstaande denkers en auteurs, waaronder Larry Cuban (Hoogleraar Onderwijs, Stanford) en Nicholas Carr (auteur van o.a. ‘The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains’). Volgens Wheeler is de algemene opvatting van ‘dit kamp’ dat computers en andere technologieën het primaire doel van kennis en leren ondermijnen, door het te trivialiseren. “Is de spellingscontrole op uw computer een gemak of is het een belemmering voor goede grammatica en schrijfvaardigheden?.” Wheeler ziet het niet zo zwart-wit en stelt dat uw antwoord op die vraag afhangt van wat uw visie op leren is en op de plaats van technologie in het onderwijs. Vindt u bijvoorbeeld dat online leren met behulp van MOOCs een bedreiging vormt voor het huidige onderwijs? Of ziet u het juist als een verrijking?
Wie zou u kiezen?
Volgens Wheeler zal technologie in geen enkel opzicht de docent vervangen, maar zullen docenten die gebruik maken van technologie wel diegenen vervangen die dat niet doen:
“As for teachers who don’t use technology… Well, you have to ask yourself the question: If you were a head teacher, interviewing new teachers, and there were two candidates of equal standing, but one was digitally literate and the other was not: Who would you appoint?”
Een rake vraag, al zegt het antwoord nog vrij weinig over de rol van technologie ten opzichte van de docent. Volgens Wheeler nemen docenten in het onderwijs een rol in die zelfs de beste computer niet zou kunnen nabootsen. Computers kunnen namelijk alleen regels volgen. Mensen kunnen die regels daarentegen – en al dan niet bewust – breken en zo leren van de eventuele consequenties. “Bewustzijn, intuïtie, geloof, creativiteit en emotionele betrokkenheid zijn allemaal eigenaardige menselijke trekjes die niet gebonden zijn aan regels. Als je een computer zo zou programmeren dat het dergelijke trekjes nabootst of regels breekt, dan kan dat alleen aan de hand van nog meer voorgeprogrammeerde regels waar de computer niet van kan afwijken.”
Persoonlijke keuze van de docent
Daardoor kan een leerling, die zich op een onverwachte manier gedraagt en om intuïtieve ondersteuning vraagt, alleen effectief worden ondersteund door een menselijke docent die de desbetreffende leerling goed kent. Want, zo stelt Wheeler, vergeleken bij de complexiteit van het menselijke brein is zo’n computer maar een simpel ding. “Sommige aspecten van het menselijke brein leren we pas net begrijpen. Computers zijn daarentegen volledig te begrijpen, omdat ze zijn ontworpen door menselijke vindingrijkheid.” Volgens Wheeler staan, bij het zoeken naar de balans tussen technologie en de rol van de docent, de persoonlijke keuzes van de docent centraal. Om iedere vorm van leren te kunnen ondersteunen, is de keuze van een docent voor al dan niet digitale methodes, technieken, tools en context van cruciaal belang. Zonder die elementen zullen volgens Wheeler enorm veel kansen in het leerproces van de leerling onbenut blijven, waardoor veel leerlingen slechts ‘gedeeltelijk onderwijs’ zullen krijgen.
Wat is, met het oog op de toekomst, uw visie op de balans tussen onderwijstechnologie en de rol van de docent? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
