Elke leerling hoort zich op school veilig en fijn te voelen. Pesten past daar niet bij en samen kun je er iets tegen doen. Van 27 september t/m 1 oktober 2021 organiseert Stichting School & Veiligheid daarom de Week Tegen Pesten. Het motto dit jaar is: Buitensluiten? Uitgesloten!
Je denkt bij pesten al snel aan slaan of uitschelden, maar ook buitensluiten is een vorm van pestgedrag. Als je iemand van een groep buitensluit dan zeg je: jij hoort of mag hier niet bij zijn. Dat geeft leerlingen een naar gevoel en heeft invloed op hun zelfbeeld. In de klas kun je als leraar bijdragen aan een positief leefklimaat. Leer leerlingen respectvol met elkaar omgaan, maak duidelijke afspraken, zorg voor verbinding en praat met ze over normen en waarden.
Belangrijke rol voor leerkracht bij het voorkomen van pesten
In de Week Tegen Pesten ondersteunt Stichting School & Veiligheid jou door inspiratie, informatie en (les)materiaal te delen. Samen met jouw school en leerlingen ga je aan de slag met het thema. ‘Een uitgebreid pestprotocol is namelijk niet genoeg om pestgedrag zoals buitensluiten te voorkomen’, stelt sociaal pedagoog Mieke van Stigt in een webartikel op De Kennis van Nu. ‘De oplossing ligt vooral in handen van de leerkracht. Die moet positief leiderschap tonen. Dat houdt in dat je benoemt welk gedrag wél en niet getolereerd wordt.’
Meteen in actie komen bij pestgedrag
Basisschoolleraar Martijn Mertens vindt het van belang dat leerlingen zich fijn en gezien voelen in zijn klas. ‘Het is belangrijk dat je je ogen openhoudt. Pesten gebeurt altijd als je er niet bij bent. Als ik merk dat er wordt gepest, probeer ik dat meteen in de kiem te smoren. Dat doe ik bijvoorbeeld door een gesprek met een paar leerlingen, maar soms is er een kringgesprek nodig. Door erover te praten geef je leerlingen inzicht in hun gedrag en gevoelens. Wat doet dit met je? Of waarom doe je dat? Mijn tip voor andere leerkrachten is: wacht niet als er wordt gepest. Laat je rooster vallen en maak pesten meteen bespreekbaar.’
Vriendjesdag en rollenspellen geven leerlingen inzicht
Op de basisschool van Mertens is het hele jaar door veel aandacht voor de gevoelens en zelfredzaamheid van kinderen. Zo leren de kinderen tijdens het Marietje Kessels-project hoe ze grenzen aangeven en overkomen op anderen. In de lessen van Dramataal – De kracht van kwetsbaarheid is veel aandacht voor veiligheid, autonomie en openheid. ‘De trainers doen ook situaties na waarin wordt gepest. Inzicht krijgen in je gedrag en wat dat met een ander kan doen, is goed voor de ontwikkeling van kinderen. Zeker als ze beginnen met puberen.’
In de Week Tegen Pesten houden ze op de basisschool van Martijn Mertens ‘Vriendjesdag’. Elk kind krijgt een kaartje met daarop de naam van een klasgenoot en geeft die leerling de hele dag complimentjes, zonder dat het opvalt. ‘Aan het eind van de dag mogen ze raden wie hun geheime vriendje is’, legt hij uit. ‘Zo benaderen we het thema pesten op een positieve manier en krijgen leerlingen inzicht in hoe ze juist aardig kunnen zijn tegen een ander.’
Lesmateriaal, informatie en inspiratie voor jouw school
Via Stichting School & Veiligheid kun je zelf aan de slag met gratis lesmateriaal voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs én het mbo. Zo werk je samen aan positief gedrag én een fijne sfeer in de klas. Het lesmateriaal komt van verschillende organisaties en wordt via de website Week Tegen Pesten aangeboden. Er is bijvoorbeeld een Niemand buitengesloten, iedereen hoort erbij-complimentenspel en het lespakket Buitengesloten? Uitgesloten? met allerlei tips en ideeën voor de les.
Voor het voortgezet onderwijs zijn er twee lessen die je direct in de klas kunt gebruiken: De kracht van verschillen in de klas en Hetzelfde, maar dan anders. De laatstgenoemde les is ook erg geschikt voor mbo-studenten. Wil je dieper op het thema ingaan? Ga dan aan de slag met lesmateriaal waarbij jongeren met elkaar filosoferen over de thema’s diversiteit en gelijkenissen. De online-game Machteloos richt zich op online-veiligheid. Leerlingen krijgen een dilemma voorgeschoteld en zo kun je met elkaar het gesprek over buitensluiten aangaan. In de module Echt Nep, speciaal voor het mbo, gaan studenten aan de slag met het thema mediawijsheid en online gedrag.
Doe mee aan de Week Tegen Pesten
Doet jouw school ook mee met de Week Tegen Pesten? Bestel gratis de poster ‘Wij doen mee!’ en hang de poster op een zichtbare plek op school.
Verder lezen over pesten op school?
Lees ook deze artikelen op Onderwijs van Morgen:
- Pesten op school: wat doe je er tegen?
- 5 tips tegen online pesten
- Tips en tools tegen online pesten
- Pesten in de lerarenkamer: dit doe je eraan
- Voorkom pesten, verander je schoolplein
Hoe zorg jij voor een veilige en fijne sfeer in de klas? En wat doe jij als een leerling wordt buitengesloten? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
