We mogen bijna weer een uurtje langer slapen, want de wintertijd gaat dit weekend in. In de nacht van zaterdag 28 op zondag 29 oktober gaat de klok om 03.00 uur terug naar 02.00 uur. Zo’n extra uurtje slaap is fijn, maar heeft wel impact op onze biologische klok. Vooral jongeren hebben hier last van en dat merk je soms in de klas. Welk effect heeft de wintertijd op jouw leerlingen? Hoe ga je daarmee om in de klas? We hebben zes tips voor je.
Dit bericht verscheen eerder op onderwijsvanmorgen.nl
Effect wintertijd op biologische klok
De wintertijd is ‘de standaardtijd’ in onze geografische tijdzone. Dit komt omdat deze tijd bijna overeenkomt met onze biologische klok. Onze biologische klok zorgt er bijvoorbeeld voor dat wij in slaap vallen en wakker worden. Toch verstoort het verzetten van de klok naar wintertijd ons slaapritme. Hierdoor hebben sommige mensen last van vermoeidheid, een slecht humeur of een slechte nachtrust.
Chronisch slaaptekort
En laat een goede nachtrust nou onmisbaar zijn om goed te functioneren in de klas. Uit onderzoek van Universiteit Antwerpen blijkt echter dat bijna de helft van de jongeren tussen de 15 en 18 jaar met een chronisch slaaptekort kampt. Jongeren hebben dus niet alleen meer slaap nodig dan volwassenen, ook krijgen ze pas later op de avond behoefte om te gaan slapen. Maar ‘s ochtends gaat de wekker vaak weer vroeg om naar school te gaan. Hierdoor ontstaat een chronisch slaaptekort.
Impact van wintertijd
Dat sommige jongeren langzaam aan de wintertijd wennen, is dus niet gek. Door het slaapgebrek is er meer tijd nodig voor de omschakeling. Ook is hun biologische klok nog volop in ontwikkeling en daardoor anders afgesteld dan bij volwassenen. In de pubertijd kan de biologische klok zelfs nog één tot anderhalf uur verschuiven.
Dit merk je in de klas
De wintertijd kan dus effect hebben op jouw leerlingen. Sommige leerlingen zullen hangerig, prikkelbaar of vermoeid zijn. En vermoeidheid kan zorgen voor concentratieproblemen, die weer invloed kunnen hebben op de schoolprestaties. Lees hieronder wat je kunt doen.
Wennen aan de wintertijd: 6 tips
Heb je vermoeide jongeren in de klas? Of misschien heb je zelf ook wel last van een winterdipje? Deze tips helpen om zo snel mogelijk te wennen aan de nieuwe tijd.
- Zorg voor veel daglicht in de klas. Daglicht remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine, waardoor de behoefte aan slaap minder wordt.
- Breng meer afwisseling in de lesstof. Besteed niet te veel tijd aan één onderwerp en probeer op een actieve manier de lesstof over te brengen. Dit bevordert de motivatie en betrokkenheid van leerlingen.
- Laat leerlingen zoveel mogelijk bewegen. Doe bijvoorbeeld een spel of actieve oefening in de klas. Twee vliegen in één klap slaan? Plan een activiteit in het kader van de lesstof waarbij je met de klas naar buiten gaat. Zo krijgen leerlingen beweging én daglicht.
- Schenk aandacht aan het belang van goede slaap. Geef informatie over het slaapritme van jongeren en deel tips hoe leerlingen sneller in slaap kunnen vallen. Bijvoorbeeld door een uur voor het slapen gaan niet meer op hun telefoon te kijken of te gamen.
- Plan geen belangrijke toetsen in. Zo kunnen leerlingen de week na de omschakeling wennen aan het nieuwe ritme en hoeven zij geen energie te steken in het voorbereiden van een belangrijke toets.
- Bereid kinderen voor op de wintertijd. Bij kinderen op de basisschool werkt het goed om al eerder rekening te houden met het nieuwe ritme. Zo kunnen zij langzaam wennen aan de nieuwe tijd. Schuif bijvoorbeeld de pauze elke dag tien minuten op. In het voortgezet onderwijs of het mbo is dit lastiger. Maak leerlingen daarom op tijd bewust van de wintertijd, zodat zij hun slaapritme hierop kunnen aanpassen.
Bekijk ook:
- Lesopener Nederlands (1/2 vmbo/havo/wwo): Zomer- en wintertijd
- Actuele opdracht Duits (2/3 vmbo/havo/vwo): Zeitumstellung
- Column juf Naomi: Winterslaap
