We weten allemaal nog wel hoe spannend het was om de stap te maken naar de middelbare school. Maak je gauw nieuwe vrienden? Verdwaal je niet in de grote school? En alsof dat al niet genoeg stress geeft, is het voor de brugklassers van 2021 een stuk spannender. Door mogelijke leerachterstanden krijgen deze leerlingen te maken met nóg een uitdaging: haal ik het allemaal wel? Wat kunnen de basisscholen en middelbare scholen doen om deze tieners zacht te laten landen in het voorgezet onderwijs?
Kansrijk adviseren
Vorig jaar kregen leerlingen uit groep 8 gemiddeld een lager schooladvies dan eerdere jaren. Een belangrijke oorzaak hiervoor was het wegvallen van de eindtoets vanwege corona. Daardoor konden schooladviezen niet naar boven bijgesteld worden. Minister Slob riep toen het voorgezet onderwijs op om leerlingen ruimhartig toe te laten en kansrijk te plaatsen.
De oproep van de PO-raad om kwetsbare leerlingen het voordeel van de twijfel te geven bij het schooladvies wordt door velen ondersteund, zo ook door de VO-raad. Door opgelopen leerachterstanden tijdens de twee schoolsluitingen van het afgelopen jaar kunnen leerlingen bij de eindtoets niet altijd laten zien wat ze in hun mars hebben. Het voortgezet onderwijs pleit er daarom voor dat scholen goed kijken naar de ontwikkelmogelijkheden van leerlingen en dat de groep 8-leerlingen waar nodig het voordeel van de twijfel krijgen. Kortom: kansrijk adviseren.
Warme overdracht
Daarnaast kan de overgang van primair naar voortgezet onderwijs bij veel leerlingen voor moeilijkheden zorgen. Het is allemaal immers al spannend genoeg. Een zogenoemde ‘warme overdracht’ kan dan helpen. De basisschool en de middelbare school, waar de leerling naartoe gaat, maken dan goede afspraken en verschaffen elkaar heldere en eenduidige informatie. Leerlingen worden zo beter opgevangen in het voortgezet onderwijs.
Verlengde brugklassen
Sommige leerlingen hebben meer tijd nodig om te ontdekken welk onderwijsniveau het beste bij hen past. Zij kunnen de keuze voor het onderwijsniveau beter nog even uitstellen. Dat kan door het vormen van brede brugklassen, meer ondersteuning, dubbele schooladviezen (bijvoorbeeld havo/vwo in plaats van alleen havo-advies) en het behoud van overstapmogelijkheden in het voortgezet onderwijs.
Kees van Bergeijk, bestuurder van het Martinuscollege in Grootebroek, geeft aan: ‘De komst van brugklassers, die twee periodes van thuisonderwijs achter de rug hebben en op de eindtoets naar alle waarschijnlijkheid niet kunnen laten zien wat ze in hun mars hebben, geeft aanleiding voor verlenging van de brugperiode.’
‘We gaan ook ondersteuningsgroepen vormen, voor bijvoorbeeld leesvaardigheid of rekenen. Dat deden we al op opleidingsniveau en nu willen we daar generiek naar kijken. We kijken via toetsing waar een kind cognitief staat en proberen bij elk kind een perspectiefplan te maken. Wat leerlingen in de afgelopen tijd hebben geleerd, moet je ook inzetten: plannen, zelfstandig werken, een eigen structuur opzetten. Dat zijn kansen.’
Een rustige opstart
Ook zonder corona is de brugklas voor veel leerlingen spannender dan men misschien denkt. En dus het komend schooljaar is het wel veelgevraagd van leerlingen om meteen voor de volle honderd procent aan de slag te moeten.
Vandaar dat het Spinoza Lyceum in Amsterdam bijvoorbeeld het aantal mentoruren per week in de periode van de brugklas heeft opgehoogd van één naar twee uren. Marie Croes, docent Engels: ‘Er kwam daardoor ruimte om het te hebben over hoe zo’n grote school werkt, maar ook over hoe je moet plannen.’ Daarnaast hebben ze op het Spinoza geprobeerd wat van de druk aan het begin van het jaar weg te nemen. ‘We hebben met docenten gesproken: is het echt nodig dat ze zoveel doen in die eerste negen weken? Ook hebben we herkansingsmogelijkheden voor de eerste toetsen gecreëerd. Later in de schoolcarrière kunnen leerlingen niet herkansen, maar om ze meteen hun eerste rapport te laten aftrappen met een 3…. Fouten maken mag nu. We willen leerlingen net iets zachter laten landen.’
Er zijn dus genoeg mogelijkheden om de overgang van de basisschool naar de middelbare school zo soepel mogelijk te laten verlopen en ervoor te zorgen dat leerlingen een fijn eerste jaar beleven op de middelbare school.
Verder lezen?
We schreven voor Onderwijs van Morgen eerder over de overgang naar het voortgezet onderwijs. Wil je verder lezen? Bekijk dan ook deze artikelen:
- Naar de brugklas? 13 tips voor een soepele overgang
- Een eindtoets is nog geen schooladvies
- Wet Eindtoetsing po, wat gaat er veranderen?
Hoe zorgt jouw school ervoor dat groep 8-leerlingen een soepele overgang maken naar het voortgezet onderwijs? Laat het ons weten via onderstaand reactieformulier.
