Iedere leerling die thuis zit, is er één teveel. Maar sommige kinderen kúnnen door langdurige ziekte of psychische problemen niet fysiek op school aanwezig zijn. Deze kinderen missen lessen, en erger: ze lopen het risico in een sociaal isolement te raken. De Bredase zorg- en onderwijswethouder Miriam Haagh startte daarom vorig jaar een experiment met robot-avatars in Bredase schoolklassen. ‘Gewoon erbij kunnen blijven is ontzettend belangrijk voor het herstel van een kind.’
Het witte robotje, AV1 genaamd, ziet er bijna schattig uit, met twee oplichtende oogjes die 360 graden om zich heen kunnen kijken. In zijn romp, die op een schooltafel is geplaatst, zit een luidspreker. De afwezige leerling kan de robot, via een app op een smartphone of tablet, vanaf zijn ziekbed besturen. Hij kan de lessen volgen, naar zijn klasgenoten kijken, uit het raam naar het schoolplein staren. Via een lampje in het hoofdje van de robot kan hij laten weten dat hij een vraag wil stellen. Die stelt hij vervolgens met zijn eigen stem door de luidspreker. Als hij moe is, kan hij een blauw lampje laten branden: ik trek me even terug.
Op bed liggen
Dat kinderen vanaf hun ziekbed aan lessen deelnemen is niet nieuw. Digitaal in de klas aanwezig zijn was al mogelijk met Skype of KPN KlasseContact. Maar de makers van AV1, het Noorse bedrijf No Isolation, onderzochten dat afwezige kinderen het niet fijn vinden als klasgenoten hen kunnen zien. Iets dat tijdens bijvoorbeeld een Skype-gesprek wel altijd het geval is. ‘Omdat ze bijvoorbeeld op bed liggen, en er niet in normale doen uitzien. Ze willen het gewoon meemaken en erbij zijn, zonder telkens iets te moeten zeggen. Dat is wel wat van ze verwacht wordt als ze in beeld zijn’, legt mede-oprichter en CEO van No Isolation Karen Dolva uit.
‘Via de app kan een leerling helemaal zelf bepalen of hij erbij is of niet‘, vertelt wethouder Miriam Haagh. Zij kwam tijdens een werkbezoek in Noorwegen in contact met No Isolation en was onder de indruk van hun missie: zorgen dat kinderen niet eenzaam worden. ‘Wat me trof was dat ze bij de ontwikkeling echt zijn uitgegaan van het kind zelf. Samen met het onderwijsveld in Breda hebben we daarom besloten om vijf robotjes aan te schaffen en er gewoon mee te gaan experimenteren.’ Er is nu een zesde robot bijgehuurd om de vraag aan te kunnen. De gemeente Breda is in overleg over de aanschaf van vijf extra robots.
Feestjes
De robots zijn bedoeld als tijdelijke vervanging: uiteindelijk is het de bedoeling dat de leerlingen zelf weer achter hun tafels plaatsnemen. Sinds afgelopen zomer werden de robots vijf keer in Breda gebuikt, als eerste gemeente buiten Noorwegen. Twee kinderen die aan het herstellen zijn van kanker konden hierdoor contact houden met hun vrienden. De robot werd ook ingezet voor een prikkelgevoelige jongen van dertien, die zo geleidelijk aan weer kon wennen aan zijn klas. De dertienjarig Ramon, die op een zorgboerderij woont, en een meisje dat een behandeling voor een eetstoornis volgt hebben een robot. Ook ligt er nu een aanvraag voor een leerling met een longaandoening die maar de helft van de tijd op school kan zijn. Dankzij de robot kan hij toch fulltime aanwezig zijn.
En hoe is de aanwezigheid van een robot voor de andere leerlingen? ‘Het is best even wennen’, zegt Nicole van Son, bestuurder van onderwijskoepel INOS. ‘Zowel voor de kinderen in de klas als voor het kind dat het robotje gebruikt. Maar na een dag is de nieuwigheid eraf en zie je dat het gewoon een heel mooi hulpmiddel is dat bijdraagt aan een veilig leerklimaat voor kinderen in een kwetsbare situatie.’
Je ziet dat kinderen de robot al snel de naam geven van hun afwezige medeleerling, vertelt wethouder Haagh. ‘In Noorwegen is de ervaring dat de kinderen de robot schattig vinden en aan het einde van de dag niet meer eenzaam in de klas willen laten staan. Ze nemen hem mee naar feestjes, of naar huis om hem bij het avondeten aan tafel te zetten. Zo is het voor de afwezige leerlingen een leuke manier van afwezig zijn. En zijn ze niet alleen meer in beeld als ‘het zieke kind’.’
Dit artikel is afkomstig van de website Passend Onderwijs, een website die valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Wat vind jij van digitalisering en het gebruik van robots? Deel je ervaringen via het reactieformulier.
