Yoga: van kleermakerszit naar lotushouding. Of alle kleuters in een perfecte downward facing dog? Je ziet het in jouw kleuterklas misschien niet meteen voor je, maar toch is yoga in de klas praktisch en speels. En geen zorgen: zelfs het rommeligste klaslokaal kan de perfecte locatie zijn om even wat yogaoefeningen te doen.
De buffel (met je voeten trappelen), de egel (je heel klein maken) of de kameel (helemaal achterover leunen): kinderyoga is een speelse manier om lichaamsbewustwording te stimuleren. “Door yoga leren kinderen niet alleen te werken met hun hoofd, maar ook te voelen met hun lichaam”, vertelt kinderyogadocent Helen Purperhart van Jip & Jan yoga. Yoga kan daarmee de weerbaarheid en zelfverzekerdheid van kinderen bevorderen. Ook werken kinderen door middel van yoga aan andere vaardigheden, zoals ‘samenwerken’ door samen een yogaoefening te doen, of ‘concentratie’ door de focus op een bepaalde houding. Ook minder directe vaardigheden als ‘positief denken’ en ‘visualisatie’ worden gestimuleerd door yoga. Het feit dat yoga niet prestatiegericht is, maakt het bovendien een mooie manier om te ontspannen.
Effecten van yoga
In India weten ze dat al jaren en heeft de overheid yoga verplicht opgenomen in het curriculum. Ook de Ierse minister van Onderwijs heeft een trainingsprogramma opgezet, waarin leraren in het speciaal onderwijs leren hoe ze met yoga het emotionele welzijn van hun kinderen kunnen vergroten. Dit nadat uit onderzoek bleek dat yoga kan bijdragen aan de vermindering van angst. Ook in Nederland groeit de overtuiging dat kinderen rustiger en stabieler worden dankzij yoga en dat de oefeningen hun schoolprestaties verbeteren. Sommige scholen laten hun kinderen dagelijks mediteren en op een basisschool in Amsterdam masseren kinderen elkaar zelfs als middel tegen pesten.
Yogamomenten
Voordelen voor de kinderen zijn er genoeg. Maar ook als leraar heb je baat bij een paar eenvoudige yogaoefeningen. Wil je dat je klas zich na een drukke gymles weer concentreert op het rekenwerk? Dan kan een korte yogaoefening tussen de lessen door kinderen helpen om weer tot rust te komen. Andersom kan ook: een yogaoefening tijdens het opstarten van de dag om het energieniveau omhoog te brengen. Of een spannend moment, zoals de musical voor kinderen uit groep 8? Yoga! Helen Purperhart adviseert om yoga gewoon te geven in de klas; ieder kind achter zijn eigen tafeltje: “Je bent anders veel tijd kwijt, en zoveel tijd is er in het onderwijs niet. Als leraren iedere dag 10 minuten aan yoga besteden, is mijn doel al bereikt.”
Oefeningen in de klas
“Om succesvol yoga te geven, moet je als leraar structuur aanbrengen en grenzen stellen”, zegt Helen. Ze verdeelt haar yogamomenten in de klas in verschillende fases: gronden, opwarmen, oefeningen doen en dan afsluiten met ademhaling of meditatie. Wil je morgen meteen aan de slag met leerlingen? Probeer dan de volgende oefeningen:
Gronden:
- De schommel: voel hoe je zit, schommel van voor naar achter op je stoel (schommel)
- De draaimolen: bovenlichaam draaien als een wokkel (draaimolen)
Opwarmen:
- De trommel: vooroverbuigen, trommelen op je benen
- De buffel: trappelen met je voeten
Oefeningen:
- De kameel: zit op je stoel en pak de achterpoten vast en leun achterover
- De halve maan: pak één van de voorste stoelpoten vast en strek de andere hand omhoog
Ademhaling of meditatie:
- Potlood & gum: maak je lang als een potlood en dan slap als een gum
- Tafeladem: adem in en trek je vinger langs de korte kant van je tafeltje, adem uit terwijl je met je vinger langs de lange kant van de tafel gaat
- Ochtend: ga in gedachten terug naar de ochtend. Wat vond je fijn en wat minder fijn? Wat wil je de volgende ochtend anders doen?
Meer yoga in jouw klas?
In Helens boek Klas in Balans vind je meer oefeningen. Jip & Jan yoga biedt ook opleidingen aan in kinderyoga en kindercoaching. Of volg een van de online kinderyoga workshops. Ook Juf Liz geeft kinderyoga: bij haar kun je terecht voor praktische tips of een proefles. Basisschool lerares Judith Tönnissen staat al twintig jaar voor de klas en merkte dat haar kinderen steeds meer overprikkeld raakte. Ze maakte een prentenboek met op iedere bladzijde een yoga-massage-oefening voor kinderen.
Heb je ervaring met yoga in de klas? Of zou je er graag mee willen beginnen? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
