De voorleesdagen liggen al weer een tijdje achter ons. Maar geldt datzelfde dan ook voor het voorlezen? Waar voorlezen in de kleutergroepen en groep 3 een vanzelfsprekendheid is, wordt er vanaf groep 4 een stuk minder voorgelezen. Niet uit onwil, maar omdat het praktisch niet altijd goed haalbaar is.
Voordat we daarop ingaan, is het goed om nog eens stil te staan bij de punten waarop voorlezen direct van invloed is en die het belang van voorlezen onderstrepen:
- De leesbeleving: Het samen beleven en genieten van een verhaal. Bij leesbeleving vanuit het voorlezen zijn er geen niveauverschillen, maar leidt het samen beleven tot een gelijkwaardig groepsgevoel.
- De sociaal-emotionele ontwikkeling: Reageren draagt bij aan de sociaal-emotionele ontwikkeling. Ook het al dan niet kunnen identificeren met het verhaal of de hoofdpersonen dragen bij aan de eigen sociaal-emotionele ontwikkeling. Het verduidelijkt situaties of maakt onderwerpen meer inzichtelijk.
- Leesbevordering: Voorlezen maakt direct duidelijk wat voor wereld er in boeken verscholen gaat. Het moedigt aan om die wereld zelf te willen ontdekken, het stimuleert interesse voor boeken.
- Motivatie om zelf te gaan lezen: Vanuit de leesbevorderende rol die voorlezen direct met zich meebrengt, zit natuurlijk ook de motivatie om zelf de verhalen te ontdekken, zonder daarbij afhankelijk te hoeven zijn van een voorlezer.
- Ontwikkeling eigen leessmaak: Juist door het voorlezen komt het kind erachter dat een bepaald genre of soort verhalen zeer goed aansluit bij of juist een verbreding is van de eigen leessmaak.
- Invloed op de woordenschatontwikkeling: Nieuwe woorden worden binnen een verhaal of door de leerkracht verklaard en dragen bij aan het vergroten van de woordenschat van het kind.
- Vergroting kennis van de wereld: Een verhaal kan je kennis laten maken met werelden, leefomstandigheden en situaties die (nog) niet bekend zijn. Zo kan het verhaal vanuit een eigen vertrouwde omgeving al een eerste kennismaking met andere werelden geven.
Structureel voorlezen
Ook al ligt een aantal punten zeer voor de hand en is het belang van voorlezen duidelijk, uiteindelijk valt of staat het structureel aandacht geven aan voorlezen binnen het onderwijs met de uitvoering ervan. Daarbij kunnen we op een punt meteen helder zijn: een eenduidige oplossing – de gouden tip – is er niet. Altijd zal moeten worden gekeken naar de eigen schoolsituatie. Wat sluit aan bij de schoolvisie en daarbij ook bij de eigen schoolorganisatie?
Visie op voorlezen?
Een eerste aanzet kan al worden gedaan door het volgende in ogenschouw te nemen: Waarom willen we voorlezen? Als die vraag is beantwoord, kan kritisch worden gekeken wanneer en wat we gaan voorlezen. Het maakt nogal een verschil of we voorlezen om te genieten van een verhaal en daarbij een relaxte luisterhouding aannemen, of dat de intentie begrijpend luisteren is; waarbij na het voorlezen een aantal gerichte vragen wordt gesteld. Van de leerling wordt dan een andere vaardigheid gevraagd, en van de leerkracht wordt een andere voorbereiding verwacht.
Het juiste boek
De voorbereiding begint al bij het kiezen van het voor te lezen boek. Is het boek dat voorgelezen wordt passend bij het te behalen lesdoel? En al wordt vaak gezegd dat bij voorlezen als leesbeleving geen boek verkeerd kan zijn, wat te doen als blijkt dat het boek na twee hoofdstukken niet aanslaat? Leggen we het dan weg of lezen we juist door? Koppelen we er bijvoorbeeld een leerdoel aan vast? Deze vragen kunnen het begin zijn van een eigen schoolvisie op hoe vorm te geven aan voorlezen.
Lessuggestie
Als eerste stap kunt u er eens voor kiezen om in de bovenbouw voor te lezen uit een boek dat niet echt voor de hand ligt, een prentenboek. Hiermee schenkt u aandacht aan verschillende aspecten van leesbevordering, en het kan ook leiden tot mooie discussies binnen de groep. Op ‘Mijn Malmberg’ vindt u praktische handreikingen. Het boek Het varken stukslaan van Etgar Keret en David Polonsky is een mooi begin; zeker in samenhang met de lessuggestie. In een volgend artikel gaan we dan verder in op de schoolvisie t.a.v. voorlezen.
Hoe geef jij structureel aandacht aan voorlezen in jouw groep? Laat een reactie achter via onderstaand reactieformulier.
